Ova bošura jedan je od rezultata projekta Podizanje kapaciteta advokature za postupanje u krivičnim postupcima (Serbia Criminal Defense Capacity Program – CDCP), koji Partneri za demokratske promene Srbija (Partneri Srbija) i Američko udruženje pravnika (American Bar Association Rule of Law Initiative – ABA ROLI) sprovode u saradnji sa Advokatskom komorom Srbije, i uz podršku US Department of State/Bureau for International Narcotics and Law Enforcement Affairs (INL). Cilj programa je omogućavanje boljeg pristupa građana pravdi kroz povećanje kapaciteta branilaca za adekvatno zastupanje klijenata. Program podržava usavršavanje advokata za primenu novih instituta u krivičnom postupku, a posebna pažnja posvećena je podizanju kapaciteta i unapređenju veština za zaključivanje sporazuma između javnog tužioca i okrivljenog, odnosno osuđenog, kao i za primenu alternativnih mera za obezbeđenje prisustva okrivljenog i nesmetano vođenje krivičnog postupka.

Zaštita privatnosti, a time i zaštita podataka o ličnosti, još uvek predstavlja relativno nov koncept u Srbiji. Iako je pravo na zaštitu podataka o ličnosti jedno od osnovnih ljudskih prava garantovanih Ustavom, osnovni pravni okvir u Republici Srbiji ustanovljen je tek u oktobru 2008. godine, usvajanjem Zakona o zaštiti podataka o ličnosti. Ovaj zakon uspostavlja centralnu ulogu Poverenika za informa cije od javnog značaja i zaštitu podataka o ličnosti, kao nezavisnog državnog organa, nadležnog da obezbeđuje zaštitu podataka o ličnosti i da sprovodi nadzor nad primenom Zakona. Značaj i potreba za unapređenjem mehanizama zaštite podataka o ličnosti u Srbiji, prepoznati su i kroz poseban član Sporazuma o stabilizaciji i pridru živanju (član 81.) koji je Srbija potpisala u decembru 2007. godine, te imaju i posebno mesto u procesu pregovora o članstvu Srbije u Evropskoj uniji (u okviru Poglavlja 23. i 24.).

Ova publikacija je sačinjena uz podršku Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD) u okviru Projekta tehničke podrške primeni Zakona o sporazumnom finansijskom restrukturiranju privrednih društava. Sadržaj ove publikacije zamišljen je da služi kao opšti vodič o opcijama koje su na raspolaganju učesnicima u sporazumnom finansijskom restrukturiranju i nema karakter pravnog ili finansijskog saveta. Bilo koja osoba koja razmatra primenu smernica iznetih u ovoj publikaciji treba da pribavi i nazavisne pravne i/ili finansijske savete u pogledu primenjivosti i utemeljenosti takvih smernica, i ne može da se pouzda u sadržaj ove publikacije.

U mnogim zemljama prekomerna upotreba pritvora predstavlja glavni problem, kako u pretkrivičnom, tako i u kasnijim fazama krivičnog postupka. Međunarodni standardi snažno podstiču primenu vanzavodskih mera tokom istrage, suđenja i izricanja kazne, smatrajući da bi lišenje slobode trebalo nametnuti samo kada vanzavodske mere nisu dovoljne. Prekomerna upotreba pritvora je često simptom nefunkcionalnog krivičnopravnog sistema, koji možda ne omogućava zaštitu prava optuženih i ima nedovoljni institucionalni kapacitet za uvođenje, sprovođenje i praćenje vanzavodskih mera i sankcija. Takođe, ovo je često uzrok kršenja ljudskih prava i društvenih problema u vezi sa velikim troškovima pritvorskog sistema, kao što su prenaseljenost zatvora, loše postupanje prema pritvorenicima, nehumani uslovi pritvora, nemogućnost rehabilitacije prestupnika koji dovode do povećanog recidivizma, kao i društvena stigma u vezi sa pritvorom za sve veći broj lica. Prekomerna upotreba pritvora u istrazi i određivanje kazne zatvora su jednako problematične i moraju se rešiti u cilju stvaranja efikasne i trajne reforme krivičnopravnog sistema.

Priručnik za advokate Veštine zastupanja u krivičnim postupcima, koji je pred Vama, jedan je od rezultata projekta „Podizanje kapaciteta advokature za postupanje u krivičnim postupcima“, čiji je cilj da što bolje pripremi advokate i advokatske pripravnike za primenu novog Zakonika o krivičnom postupku. Priručnik se ne bavi detaljnom analizom svih novina novog ZKP-a, već je razvijen sa ciljem da advokatima i advokatskim pripravnicima pomogne u razvijanju veština koje su potrebne za efikasno zastupanje klijenata na glavnom pretresu, kao što su razvijanje strategije (teorije) slučaja, pregovaranje i zaključivanje sporazuma o priznanju krivičnog dela, veštine osnovnog i unakrsnog ispitivanja, kao i efektivnu uvodnu i završnu reč.

Pravo na zaštitu podataka o ličnosti i adekvatnost zaštite ovog prava od izuzetnog je značaja u procesu pridruživanja Srbije Evropskoj uniji. Na ovo ukazuje i poseban član Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju (Član 81.) koji je Srbija potpisala decembra 2007. godine. Od novembra 2010. godine, Partneri Srbija uzeli su aktivno učešće u promovisanju prava na privatnost, širenju svesti građana i podizanju kapaciteta rukovalaca i organizacija civilnog društva za efikasnu primenu Zakona i zaštitu podataka o ličnosti u skladu sa najvišim međunarodnim standardima.

Udruženja građana Partneri za demokratske promene Srbija (Partneri Srbija) i Pravni skener od decembra 2012. do juna 2014. godine sproveli su projekat „Aktivni građani protiv korupcije – primena dobrih praksi u borbi protiv korupcije u lokalnoj zajednici“ (Projekat). Projekat su u najvećem delu finansijski podržali Delegacija Evropske unije u Republici Srbiji i Kancelarija za saradnju sa civilnim društvom Vlade Republike…

Formiranje Službe besplatne pravne pomoći (Služba BPP) deo je pilot projekta Besplatna pravna pomoć u opštini Bujanovac (Projekat), koji za cilj ima uspostavljanje Službe besplatne pravne pomoći radi unapređenja pristupa pravdi za građane Bujanovca, Preševa i okoline, kao i izgradnju poverenja i integracija različitih etničkih grupa u društveni život na jugu Srbije. Nakon više od 12 meseci priprema, Služba BPP počela je sa radom 5. decembra 2012. godine. Služba BPP smeštena je u zgradi Opštine Bujanovac, a besplatnu pravnu pomoć pružaju advokati sa područja Bujanovca i Preševa, upisani u imenik AK Niš. Nakon samo 4 meseca rada, usluge Službe BPP koristilo je više od 140 građana sa područja Bujanovca, Preševa, Vranja i okoline.

Praktikum za zaštitu od diskriminacije izrađen je u okviru projekta „Partnerstvo za toleranciju i zaštitu od diskriminacije u Srbiji“. Namera ovog projekta je da pomogne da u Srbiji bude što manje diskriminacije, kao i da građani znaju da se od nje zaštite. U tom cilju je napravljena i ova verzija Praktikuma koja je pred Vama, koju su priredile Dragana Ćirić Milovanović i Lea Šimoković, članice organizacije civilnog društva Inicijativa za prava osoba sa mentalnim invaliditetom MDRI-S, sa ciljem da se što veći broj građana i građanki upozna sa pojmom i mehanizmima zaštite od diskriminacije.

Sa ciljem da se doprinese promociji mehanizama alternativnog rešavanja sukoba, pre svega medijacije, ova brošura analizira dosadašnja iskustva i prepreke u primeni ovog instituta i predstavlja svojevrstan izveštaj o primeni medijacije u Srbiji, kao i preporuke za dalji razvoj i primenu ovog metoda ADR-a u Srbiji. Izveštaj i preporuke pripremile su organizacije sa višegodišnjim iskustvom u promociji i edukaciji u oblasti ADR-a: Partneri za demokratske promene Srbija, Nansen Dijalog Centar Srbija, Centar za alternativno rešavanje sukoba i Asocijacija medijatora Srbije, i to u oblasti rada sa mladima, u obrazovanju, socijalnom radu i porodičnim odnosima, i pravosuđu. Izveštaj je zasnovan na iskustvu pomenutih organizacija i partnera sa kojima sarađuju, tako da, iako relevantni, podaci ne pretenduju da budu obuhvatni prikaz stanja u ovoj oblasti.